Overzicht

Is uitwisseling van patiëntgegevens toegestaan tussen een oogarts en optometrist bij een verwijzing?

  • 8 december 2022

Al sinds 1 januari 2021 kunnen optometristen in de eerste lijn patiënten direct, zonder tussenkomst van de huisarts, naar de oogarts doorverwijzen. In de praktijk roept dit regelmatig de vraag op of uitwisseling van patiëntgegevens tussen oogarts en optometrist wel of niet toegestaan is volgens de AVG en het beroepsgeheim. Het antwoord is: ja. De optometrist heeft bij verwijzing wel expliciete toestemming van de patiënt nodig, maar de oogarts heeft deze expliciete toestemming niet nodig.

Terugkoppeling van oogarts aan optometrist

Volgens artsenfederatie KNMG is het toegestaan dat de oogarts terugkoppeling aan een optometrist geeft als de betreffende optometrist de verwijzer is. Voor het verstrekken van de relevante patiëntgegevens aan de optometrist mag de oogarts de toestemming van de patiënt veronderstellen en hoeft hier dus niet om te vragen. Voorwaarde daarvoor is dat de betreffende patiënt hiervan op de hoogte is en hiertegen geen bezwaar heeft gemaakt. Meer hierover is na te lezen in paragraaf 1.5.2.1 en 1.5.2.2 van de KNMG-richtlijn Omgaan met medische gegevens.

Volgens de KNMG is het met het oog op de kwaliteit en continuïteit van de zorg gebruikelijk dat een medisch specialist die een patiënt na een verwijzing heeft behandeld, de verwijzer op de hoogte stelt. Deze terugkoppeling gebeurt meestal via een specialistenbrief. Daarbij geeft de specialist een antwoord op de vraag die de verwijzer heeft gesteld. De medisch specialist mag de brief met veronderstelde toestemming van de patiënt naar de verwijzer sturen.

Verwijzing van optometrist naar oogarts

Voor een verwijzing naar de oogarts heeft een optometrist in de eerste lijn altijd expliciete toestemming van de patiënt nodig om patiëntgegevens te mogen delen met de oogarts. Dit volgt uit de regeling van het beroepsgeheim en de AVG. De reden is kort gezegd dat de oogarts in deze situatie niet betrokken is bij de uitvoering van de behandelingsovereenkomst van de optometrist. De oogarts gaat na verwijzing namelijk een eigen behandelingsovereenkomst met de patiënt aan. Uit praktische overwegingen is het aan te raden om bij het vragen van toestemming voor informatieverstrekking in de verwijsbrief, ook al toestemming te vragen voor het geven van een mondelinge toelichting aan de arts, mocht deze hier later om vragen. Want ook hiervoor is opnieuw toestemming van de patiënt nodig. De toestemming wordt door de optometrist in het patiëntendossier genoteerd. Meer hierover is na te lezen in paragraaf 4.3 en bijlage 3/ad1 van de OVN-richtlijn Optometrische dossiervoering.

Bij directe verwijzing naar de oogarts is bovendien een aandachtspunt dat de verwijzing aan twee vormvereisten moet voldoen:

  • De AGB-code van de optometrist moet op het verwijsdocument vermeld worden.
  • Er is een (digitaal) verwijsdocument nodig als voorwaarde voor vergoeding van medisch-specialistische zorg. Hiervoor kan gebruik gemaakt worden van de OVN Standaard voor verwijsbrief.

Afstemming met de huisarts

Ook bij een direct verwijsrelatie naar de oogarts blijft afstemming tussen optometrist en huisarts over verwijzingen van belang. Het is relevant de huisarts te informeren over de verwijzing naar de oogarts. Hiervoor is in principe toestemming van de cliënt nodig, behalve als het gaat om een terugkoppeling aan een huisarts die de patiënt naar de optometrist heeft verwezen.
Extra aandacht vragen situaties van spoed of multidisciplinaire diagnostiek; een verwijzing via de huisarts kan dan toch aangewezen zijn. Voor optometristen is het zinvol in de eigen regio na te gaan of bestaande afspraken over verwijzing bij spoed naar tevredenheid werken of dat het wenselijk is nieuwe afspraken te maken (binnen en buiten kantoortijden).